Stadskanaal

Ik ben geboren in stadskanaal. Net als ik geboren ben, wou ik graag eens weten hoe stadskanaal is geboren of eigenlijk is ontstaan. Je begrijpt het al: ik wil mijn spreekbeurt houden over Stadskanaal.

Ontstaan van Stadskanaal

Van oorsprong was er in deze omgeving veengrond. Veen is een natte grondsoort, die is opgebouwd uit plantenresten. Als je dit gaat drogen ontstaat er turf. Turf is dus gedroogd veen dat vroeger als brandstof werd gebruikt (turf laten zien). Als de turf was afgestoken ontstond er weer water en om dit water weer af te voeren, nam in 1765 de burgemeester van de stad Groningen de beslissing om het Stadskanaal te graven. Zoals je kunt zien is het kanaal helemaal met de schop gegraven. Ze zijn hier het kanaal langs de watertoren aan het graven. Dit graven deden ze door vanuit Bareveld, vanaf de Oosterdiep een kanaal te graven naar het veengrond hier. Daardoor kon het water uit het veen weglopen. Het veen kon drogen en werd weer turf. Het kanaal was ook bestemd voor turfschepen, want deze konden zo naar de stad toe. De naam betekent dus letterlijk "kanaal van de Stad (Groningen)". Dit kanaal werd aangelegd langs de rand van de provincie Groningen en Drenthe. De grens met Drenthe heet hier de Semslinie, vernoemd naar de persoon die deze grens heeft bepaald. Het kanaal kreeg uiteindelijk een lengte van 32 kilometer en in 1856 werd Ter-apel bereikt en in 1865 de Duitse grens en toen was het kanaal klaar. Op deze kaart kun je zien waarom er een knik in het kanaal bij de watertoren is gemaakt. Het kanaal liep te ver van de grens met Drenthe af zodat de stad Groningen te veel land van de boeren hoefden te kopen. In 1787 werden langs dit kanaal vlak bij de pekelderweg 12 huisjes gebouwd. Zover ik het weet, waren dit het eerste huisje in deze buurt en dus het begin van onze plaats Stadskanaal. In 1818 woonden in deze omgeving al 600 inwoners en in 1850 al 2350 inwoners in 475 huizen. Mensen kwamen overal vandaan om hier te wonen en werken. Dit is het begin van onze lintdorp stadskanaal (kaart laten zien). Een lintdorp is een lang uitgestrekt dorp dat meestal langs een kanaal of een weg loopt. Omdat er vanaf het einde van de kanaal tot aan het begin van het kanaal bij Bareveld 10 meter hoogteverschil zit zijn er 8 sluizen gebouwd. Door het vervoeren van turf met een boot werd dit kanaal druk bevaren. Bij de sluizen moesten ze daarom lang wachten. Op deze plaatsen werden dan cafés en winkeltjes gebouwd. Stadskanaal begon nu echt te groeien. Omdat stadskanaal aan een kanaal lag werden er veel scheepswerven en steeds meer fabrieken gebouwd. Een hiervan was Philips. Philips heeft voor zijn personeel huizen laten bouwen en zo groeide Stadskanaal uit tot de op een na grootste gemeente van de provincie na de stad Groningen. De gemeente Stadskanaal is in 1969 ontstaan uit de gemeente Onstwedde en een deel van de gemeente Wildervank.
Stadskanaal is met bijna 33.000 inwoners de tweede gemeente van de provincie Groningen.
De gemeente Stadskanaal wordt gevormd door 25 dorpen. De grootste vijf zijn:
Stadskanaal (ca. 20.000 inwoners)
Musselkanaal (ca. 7.000 inwoners)
Onstwedde (ca. 3.000 inwoners)
Mussel (ca. 1.600 inwoners)
Alteveer (ca. 1.300 inwoners)

Het gemeentewapen ziet er als volgt uit:

De zilveren strepen moeten de kanalen voorstellen die in het veen zijn gegraven om water af te voeren naar het stadskanaal.
De Groninger adelaar is van de stad Groningen die in de naam Stadskanaal wordt bedoeld.
In het midden van het wapen zie je de oude korenschoof van Onstwedde.

De gemeentevlag van stadskanaal.

De gele en witte kleuren van de vlag zijn van onze gemeentewapen. Het wit-groen-wit is gelijk aan de kleuren van de vlag van de stad Groningen.
De smalle blauwe baan betekend onze kanaal waar het allemaal mee is begonnen.

Logo gemeente Stadskanaal

In het logo van de gemeente Stadskanaal is de S duidelijk te zien.
De S bestaat uit twee losse delen die samen de veen- en zandgronden voorstellen die in de gemeente liggen.

De blauwe kleurencombinatie staat voor helder, eerlijk en fris

Bijzonderheden in Stadskanaal

• De Krinkiespijer

De Krinkiespijer is gemaakt door de kunstenares Toos-Hagenaars

• De Watertoren van stadskanaal

De Watertoren van stadskanaal is in 1935 gebouwd. Een watertoren dient om de waterdruk in de leidingen te houden. De toren bestaat uit 566.000 stenen en is ongeveer 43 meter hoog.

• Streekhistorisch museum Huize ter marse

Het museum is sinds 1975 begonnen in de  villa Huize ter Marse, naast de Watertoren van Stadskanaal. Het werd in 1884 voor de boeren familie Maarsingh gebouwd.

• Ophaalbrug Scheepswerfkade

Een van de eerste ijzeren ophaalbruggen, gebouwd door  Roelf Koster.  De brug werd in 1996 opgeknapt.

• Geert Teis

In 1964 is er besloten dat er een theater moest worden gebouwd. Dit is het huidige theater Geert Teis-centrum en is geopend in 1967. De naam is afkomstig van een dichter Gerhard Willen Spitzen die zichzelf Geert Teis noemde. Deze meneer was 100 jaar geleden daarvoor geboren in Stadskanaal. De straat g.w.spitzenstraat en de geert-teisstraat zijn naar hem vernoemd. Hij is o.a. de schrijver van ons Gronings volkslied.

• Snikke     

 De trekschuit is nagemaakt van een oude trekschuit. Een trekschuit is een boot waarin personen werden vervoerd. Deze schuit werd getrokken door een paard of de eigenaars.

• S.t.a.r.

Star staat voor Stichting Stadskanaal Rail en is begonnen in 1992. In 1905 reed de trein voor de eerste keer van Gieten naar Stadskanaal. Daarna werd de spoor uitgebreid van Veendam via Stadskanaal naar Ter-apel. Ook Philips heeft veel gebruik gemaakt van deze spoorlijn. Het laatste personenvervoer is in 1955 geweest van Stadskanaal naar Groningen. Daarna is de spoor alleen nog maar gebruikt voor goederenvervoer. Dit is in 1990 ook gestopt.

Ik heb mijn informatie gekregen via het streekhistorisch museum Stadskanaal en via internet.
Als je mijn spreekbeurt nog eens na wil lezen kun je dat doen op mijn site: aisha.zilverster-skn.nl

Dit was mijn spreekbeurt.

Einde